środa, 21 lipca 2010

Armia koronna pod Górznem - próba identyfikacji jednostek


Poniżej przedstawiam próbę zidentyfikowania jednostek armii koronnej, które wedle zeznań jeńców, wziętych do niewoli przez Szwedów, walczyły w bitwie pod Górznem w 1629 roku. Jednostek jest podejrzanie dużo, być może jeńcy wymieniali po prostu wszystkie znane im oddziały? Litera ‘k’ w nawiasie oznacza oryginalny oddział kwarciany. W przypadku husarii i jazdy kozackiej podaje początkowo wersję z zapisu zeznań.

Husaria:
Feldherr - hetman Koniecpolski (k)
młody książę – królewicz Władysław
“Markgrevens” –prawdopodobnie Władysław Myszkowski (nazwany ‘młodym margrabią’ w polskim źródle), ewentualnie książę Jan Zasławski (mniej prawdopodobne)
Starost Winitzki Kasanoffsky - Marcin Kazanowski, kasztelan winnicki (k)
Starost Opposymsky – może Stanisław Opoczyński, ale on dowodził rajtarią a nie husarią...
Starost Calusky – Łukasz Żółkiewski, starosta kałuski (k)
Starost Skalsky - starosta skalski? Był nim Mikołaj Herburt, ale on nie dowodził husarią a jazdą kozacką
Herr Hellitzsky’s – Stanisław Potocki, starosta halicki
Herr Potoyky’s –Stefan albo Jan Potocki (k)
Herr Cossekofsky’s –Mikołaj Kossakowski
Herr Andre Cossekofsky’s – Andrzej Kossakowski
Herr Gnefines – może Mikołaj Gniewosz – chorągiew arkebuzerii, którą zaliczano do husarii
Herr Solkofskys - ? być może to nazwisko porucznika ?
+ dwie chorągwie których polscy jeńcy nie potrafili zidentyfikować. Adam Kalinowski także brał udział w bitwie, więc pewnie jego chorągiew husarii (k) jest jedną z tych dwóch.

Jazda kozacka:
Sehletkoffzsky - może Andrzej Śladkowski?
Lippnitsky – Władysław Lipnicki (k)
Rogusky - Rogawski (Rogulski) (k)
Lofzitsky – może Jerzy Łowczycki
Wlodeck - Włodek (k)
Scherakaski - Sierakowski
Labensky – Łabęcki (k)
Bochi – Boki (k) – zginął w czasie bitwy
Lisakoski – Łysakowski
Lessge – może Samuel Łaszcz? (k)
Jembrock - ?
Odrivolffzsky – Odrzywolski (k)
Karpinsky - Paweł Karpiński, od kwietnia 1627 roku dowodził chorągwią Krzysztofa Falińskiego, który zginął przy szturmie Pucka
Nadarinsky – Nadarzycki
Borischlasky - Borysławski?
Prilinsky – może Hermolus Przyłęcki (k)
+ 4 chorągwie o których jeńcy nic nie wiedzieli


9 kompanii rajtarii pod Abrahamowiczem i Fridrichem Denhoffem, bez nazwisk dowódców kompanii:

- Mikołaj Abrahamowicz miał latem 1629 roku w swoim regimencie aż 5 kompanii – zapewne i zimą tegoż roku tyle samo kornetów mogło walczyć pod Górznem

- Denhoff (nieznanego imienia) dowodził jedną kompanią latem 1629 roku

Generalnie ilość kompanii wydaje się dosyć duża, na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zweryfikować, czy armia koronna miała tyle kornetów rajtarskich w tym okresie.

4 lub 6 kompanii dragonii – o 6 kompaniach z 1000 dragonów wspomina Oxenstierna o oparciu o zeznania jeńców:

- kawaler maltański Judycki brał udział w bitwie, zapewne więc widzimy tu jego rotę dragońską

- Jakub (Jacob) Butler brał udział w walkach z przednią strażą szwedzką w ramach zagonu Czarnieckiego, prowadząc 800 dragonów. Mogli bo być dragoni z jego regiment pieszego (ex-kwarcianego regimentu dragonii), roty Judyckiego i samodzielnych kompanii dragonii.

600 muszkieterów:

Fryderyk Denhoff wymieniany jest jako jeden z oficerów polskich w tej bitwie, był on w tym czasie obersztlejtnantem w regimencie pieszym Gustava Sparre, czyżby więc część tej jednostki brała udział w bitwie? I tutaj, jak w przypadku dragonii i rajtarii, brak dokładniejszych danych by próbować identyfikować dalsze jednostki.

1 komentarz:

  1. Nie wiem czy temat jeszcze cię interesuje, jeśli nie to moje sugestie być może okażą się przydatne innym.
    O ile sobie przypominam "Pamiętnik Jana Chryzostoma Paska" zawierał część nazwisk z twojej listy. Pasek wprawdzie opisuje okres nieco późniejszy (połowa 17-go wieku),jednak nazwiska, armie, pułki, etc. które przytacza we wspomnieniach mogą być pomocne w ustaleniach. Początek wspomnień dotyczy wydarzeń z innej części europy w których ww. brał udział, jednak w dalszej części obszerna część wspomnień dotyczy też wschodnich regionów. Gdyby informacje zawarte w pamiętniku nie okazały się pomocne, lektura nie będzie stratą czasu, jest dosyć interesująca.

    Przeglądałeś zasoby Biblioteki Narodowej pod tym kątem - inne wspomnienia, pamiętniki, relacje uczestników z tego okresu?

    PS. Wspomniany pamiętnik zawiera dużo nieprzetłumaczonych łacińskich sentencji - przynajmniej w wersji którą ja miałem - oraz pisany jest językiem z epoki co czasami może nastręczać problem ze zrozumieniem treści.

    OdpowiedzUsuń